viernes, 17 de julio de 2009

Que o demo me leve!!!


imaxe tomada da rede


Cóntanos Curros que estando Deus se saber en que matar o tempo, farto de estar só, cavilando sempre como forxar cadeas, traballos e mandar pestes; non encontraba a razón e a causa de que tan poucas almas entrasen pola porta do ceo.
Saíu dar un paseo para esparexerse un pouquiño e así aliviar os achaques que tiña por culpa da idade, pero cansou axiña e tivo que sentar por riba das nubes e entón asomou a fronte para buscar a terra, e así matar un pouco o tempo.

-Carráspeta!
-dixo falando entre dentes-: Se dou con ese mundo, que o demo me leve!.


Pero atópao, e de alí a pouco puxose branco coma neve ao ver un vulto que nun principio non sabía se era un home ou un verme. Ao fixarse mellor viu que era un ventre envolvido en ricas sedas de Oriente, sentado nun trono, soltando saudables arrotos e recollendo os presentes dos seus escravos da terra, e se había alguén que se neguese a darlle o diñeiro, aínda que parece mudo, a veces fala:
-" Pauliña no herexe!"


Entón o herexe é borrado da lista da xente
.


Ao ver este monstro Deus dixo
: -Bah, bah!... Se "ti es Petrus," que o demo me leve!.


Mirando cara outro lado viu coma a multitude esperaba que o verdugo cumprise a sentenza dos xuíces, ve como chega a vítima, e pensou: quizais é un imbécil, quizais naceu tolo, quizais é inocente!..tal vez fose mellor que matalo, (que a morte é un berce onde o home, gran neno descansa sempre) sería mellor metelo no fondo de catro paredes, ou preso a unha argola que a terra o suxeite, mandalo abrir montes e furar túneles, dicíndolle:
-"Sofre traballa e mantente, e a liberdade chora que non quixeches."


El cre que non é preciso que morra o que peque, pois o criminal morre... e o crime repítese.


Parvo ao ver tanto escándalo, Deus dixo entre dentes:-Se isto che é xustiza que o demo me leve!.


Non lonxe de alí viu aos labregos, un fato miserento, mal mantidos que en vez de homes parecen pantasmas, traballan sen folgos un chan que non é deles e o froito que recollen pérdeno en mans dos poderosos e ao final quédanse sen pan para os fillos nin gran para semente...

Os ricos din que as leis son feitas para protexer aos pobres pero Deus ao ver o que acontece di:
-Que leis, nin que raios! se valen tres pitos, que o demo me leve!.


Segue a mirar e ve como como homes que se deitan coma mendigos e érguense coma marqueses, soldados covardes chegan a xefes e morren sen gloria os que en realidade son heroes, pasan por honrados os que non teñen honra, pasan por santos os galopíns e soben aos altares , e ve coma outros compran o ceo con cartos.


Vendo todo isto, Deus dixo contra o seu chaleco: -Se che outra vin nunca que o demo me leve!.


Comezou a darlle noxo tantas desfeitas e buscando outras cousas encontrou malos gobernos, que medran e engordan grazas a suor do pobo; cregos que predican feroces coma cans co "fusil" ao lombo, ricos que rouban, mociños que arruínan aos seus pais, homes e mulleres que pasan fame, nenos que morren por non ter que comer e que nunca saberán ler, mulleres escravizadas..., en fin...,

cantas cousas que non deben verse!,


Deus, arrepiado e persignándose, deuse conta porque tan poucas almas entraban no ceo e o inferno estaba cheo.
Meteuse na gloria dicindo entre dentes:

-Se eu fixen tal mundo que o demo me leve!.



É unha poesía que se titula "Mirando ó chau" que se encontra dentro de "Aires da miña terra" (1880) de Curros Enríquez.
Neste libro expresa o seu compromiso contra toda clase de inxustizas. Por motivo do contido desta obra, o bispo de Ourense publicou un edito condenando o libro de Curros por conter proposicións heréticas, blasfemas e escandalosas. O xulgado ordenou o secuestro dos exemplares en poder do editor, os moldes foron destruídos, e Curros foi procesado por delito contra o libre exercicio da relixión. Foi condenado en Ourense e absolto na Coruña.

martes, 14 de julio de 2009

A creación do home segundo Ovidio




Faltaba aínda un ser vivo máis nobre que aqueles,
Deerat adhuc animal sanctius his


máis capaz e de espírito elevado e que puidese gobernar aos demais.

capacius mentisque altea et quod posset dominari in cetera


Naceu o home, ao mellor fíxoo coa súa divina semente o creador das cousas,

Natus est homo; sive hunc fecit divino semine ille opifex rerum,

embrión dun mundo mellor, ou quizais a terra recente separada
origo mundi melioris, sive tellus recens seductaque


hai pouco do profundo éter retiña as sementes do seu parente ceo;

nuper ab alto Aethere retinebat semina cognati caeli


Xapeto mesturándoa con augas pluviais modelouna a imaxe dos deuses

Iapeto satus mixtam undis pluvialibus quam finxit in effigiem deorum


que dirixen todas as cousas, como mirasen inclinados cara a terra os demais seres vivos,

moderantum cuncta, cum spectent prona terram cetera animalia


deu ao home un rostro altivo e ordenoulle mirar cara o ceo

dedit homini os sublime (-que) iussit videre caelum


e levantar a cara dirixida aos astros. Así, a terra, que había pouco fora ruda e sen imaxe,

et tollere vultus erectos ad sidera. Sic, tellus, quae modo fuerat rudis et sine imagine


transformada levou por riba dela as descoñecida
s figuras dos homes.
conversa induit ignotas figuras hominum



Versión orixinal (Metamorfose I (75-88)
Sanctius his animal mentisque capacius altae
deerat adhuc et quod dominari in cetera posset:
Natus homo est, sive hunc divino semine fecit
ille opifex rerum, mundi melioris origo,
sive recens tellus seductaque nuper ab alto 80
aethere cognati retinebat semina caeli;
quam satus Iapeto, mixtam pluvialibus undis,
finxit in effigiem moderantum cuncta deorum,
pronaque cum spectent animalia cetera terram,
os homini sublime dedit caelumque videre
iussit et erectos ad sidera tollere vultus:
sic, modo quae fuerat rudis et sine imagine, tellus
induit ignotas hominum conversa figuras.

lunes, 13 de julio de 2009

Deucalión e Pirra II (365-415)





Rubens, Museo do Prado.
Representa o mito, no momento en que van aparecendo as novas parellas, das pedras lanzadas por Deucalión e Pirra.



Deucalión e Pirra Parc del Laberint d’Horta en Barcelona, Cataluña.

(Todas as imaxes foron tomadas da rede)



unc genus in nobis restat mortale duobus.
sic visum superis: hominumque exempla manemus!

(Agora a especie mortal queda en nós os dous (así pareceu ben aos deuses) e quedamos como exemplo dos humanos!)

...Isto dixera, e choraban. Pareceulles ben rezar ás deidades celestiais e buscar axuda por medio dos oráculos sagrados. Sen demora algunha acoden xuntos ás augas do Céfiso, que aínda non estaban transparentes, en cambio fendendo xa os leitos coñecidos.

Despois de esparexer as libadas augas polos seus vestidos e pola cabeza, dirixen os seus pasos cara o santuario da sagrada deusa, cuxo teitume estaba descolorido a causa do sucio brión e cuxos altares estaban aínda en pé pero sen lume. Cando chegaron a carón dos chanzos do templo, ambos os dous axeonlláronse no chan e temblorosos bicaban a fría pedra e así dixeron: "Se as deidades se abrandan vencidas por xustas preces, se decae a ira dos deuses, di, Temis, por que causa non pode refacerse a nosa especie?, e concede axuda a canto se viu mergullado, oh ti piadosísima!".


A deusa conmoveuse e deulles un oráculo: "Afastádevos do templo e cubride a cabeza, desatade as vosas vestimentas cinguidas, lanzade tras as vosas costas os ósos da gran nai".


Calaron un bo anaco e foi Pirra a primeira que falou e rexeitou obedecer os mandatos da deusa e pídelle con rostro atemorizado lle conceda dispensa, pois teme ultraxar as sombras maternas se tiraba os seus ósos. Seguen a reconsiderar as palabras do oráculo da deusa, escuras de cegos enigmas, entre os dous danlle voltas interiormente. Entón o fillo de Prometeo tranquilizou con doces palabras a filla de Epimeteo dicíndolle: "Ou a intelixencia me é enganosa ou píos son e ningunha impiedade aconsellan os oráculos! a gran nai é a terra; opino que as pedras coñécense como os ósos do corpo da terra; mándasenos que as tiremos tras as costas".


Aínda que a filla do Titán se conmoveu polo augurio do seu marido, non obstante a esperanza está na dúbida, ata tal punto ambos desconfían das instrucións celestiais. Pero que prexudicará probar? (sed quid temptare nocebit?). Afástanse e cobren a cabeza e desatan as súas túnicas e lanzan as pedras prescritas tras os seus pasos.


As rochas (quen o crería se non estivese a antigüidade por testimuña?) comezaron a perder a súa dureza e a súa rixidez e abrandándose lentamente e abrandadas comezaron a tomar forma. Medran inmediatamente e van tomando unha nova natureza máis suave, incerta, que semella certa forma de home, pero como se fose de mármore, aínda non perfilada, moi semellante a estatuas imperfectas. Agora ben, todo a que naquelas pedras había de húmido ou tiña algún zume ou era de terra converteuse en carne para formar o corpo; o que é sólido e non pode dobrarse transfórmanse en ósos; o había pouco foi vena, permaneceu baixo o mesmo nome, e axiña as pedras lanzadas por divina vontade polas mans do home toman aspecto de homes, e das que lanzara a muller formouse a muller. E por isto que somos unha raza dura e capaz de esforzos e damos probas de cal é a orixe da que nacemos.



Dixerat, et flebant: placuit caeleste precari
numen et auxilium per sacras quaerere sortes.
Nulla mora est: adeunt pariter Cephesidas undas,
ut nondum liquidas, sic iam vada nota secantes. 370
Inde ubi libatos inroravere liquores
vestibus et capiti, flectunt vestigia sanctae
ad delubra deae, quorum fastigia turpi
pallebant musco stabantque sine ignibus arae.
Ut templi tetigere gradus, procumbit uterque
pronus humi gelidoque pavens dedit oscula saxo
atque ita 'si precibus' dixerunt 'numina iustis
victa remollescunt, si flectitur ira deorum,
Dic, Themi, qua generis damnum reparabile nostri
arte sit, et mersis fer opem, mitissima, rebus!' 380
Mota dea est sortemque dedit: 'discedite templo
et velate caput cinctasque resolvite vestes
ossaque post tergum magnae iactate parentis!'
obstupuere diu: rumpitque silentia voce
Pyrrha prior iussisque deae parere recusat,
detque sibi veniam pavido rogat ore pavetque
laedere iactatis maternas ossibus umbras.
Interea repetunt caecis obscura latebris
verba datae sortis secum inter seque volutant.
Inde Promethides placidis Epimethida dictis 390
mulcet et 'aut fallax' ait 'est sollertia nobis,
aut pia sunt nullumque nefas oracula suadent!
magna parens terra est: lapides in corpore terrae
ossa reor dici; iacere hos post terga iubemur.'
Coniugis augurio quamquam Titania mota est,
spes tamen in dubio est: adeo caelestibus ambo
diffidunt monitis; sed quid temptare nocebit?
descendunt: velantque caput tunicasque recingunt
et iussos lapides sua post vestigia mittunt.
Saxa (quis hoc credat, nisi sit pro teste vetustas?) 400
ponere duritiem coepere suumque rigorem
mollirique mora mollitaque ducere formam.
Mox ubi creverunt naturaque mitior illis
contigit, ut quaedam, sic non manifesta videri
forma potest hominis, sed uti de marmore coepta
non exacta satis rudibusque simillima signis,
quae tamen ex illis aliquo pars umida suco
et terrena fuit, versa est in corporis usum;
quod solidum est flectique nequit, mutatur in ossa,
quae modo vena fuit, sub eodem nomine mansit, 410
inque brevi spatio superorum numine saxa
missa viri manibus faciem traxere virorum
et de femineo reparata est femina iactu.
Inde genus durum sumus experiensque laborum
et documenta damus qua simus origine nati.